Biotech Future Forum 2022, 20-21 Ekim tarihlerinde Sırbistan’ın başkenti Belgrad'da gerçekleşti. Forumun ilk gününde gerçekleşen Biyoteknolojide Veri Bilimi Paneli’ne katılan Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Dr. Ali Taha Koç, biyoteknoloji ve sağlık alanında katma değer sağlayan teknoloji trendleriyle ilgili soruları yanıtlayarak Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi’nin yürüttüğü projelerden bahsetti.
Başkan Koç, tıpta etki yaratacak en önemli teknoloji trendleri arasında yer alan yapay zekâ, büyük veri analitiği, makine öğrenmesi ve veri madenciliğine şu sözleriyle dikkat çekti: “Hepimizin bildiği gibi biyoloji, kimya ve tıp, biyoteknolojinin geleneksel çekirdek disiplinleridir. Araştırma yoluyla toplanan veriler, bilgisayar gücü ve ileri düzey analitik sayesinde veri bilimini, biyoteknoloji için yeni bir temel disiplin hâline getirdi. Sonuç olarak şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki yapay zekâ, büyük veri analitiği, makine öğrenmesi ve veri madenciliği biyoteknolojide günümüzün teknoloji trendlerine öncülük edecek.”
Bilgisayarlı görünün son derece doğru sonuçlar elde ettiğini ve büyük zaman kazandırdığını söyleyen Başkan Koç, sağlıkta yalın yönetim için bilgisayarlı görünün büyük faydaları olacağını dile getirdi. Başkan Koç, yalın yönetim ile sağlık hizmetlerinde yaşanacak verimlilik ve kalite artışı için yaşam döngüsünde yer alan unsurların önemine değindi: “Yalın yönetimden bahsetmişken, sağlık hizmetlerinin yaşam döngüsünü kastediyorum. Bunlar eğitim, önlem, teşhis, tedavi ve tedavi sonrası aşamalardır.”
5 aşamayı detaylarıyla anlatan Başkan Koç, eğitimin uzun ve meşakkatli olduğunu, bir doktor yetiştirmenin yıllar aldığını ancak cerrahide gerçeğe yakın simülasyonlar ile bu eğitimin kalitesinin çok daha yukarı çekilebileceğini dile getirdi. İkinci aşama “önleme” ile yapay zekânın hastalıkları önceden tahmin edebilmede ve önlemede büyük fayda sağladığını belirten Başkan Koç, hastalık teşhisinin sağlık hizmeti içerisinde çok zor bir alan olduğunu belirterek yine yapay zekânın karar destek sistemleri ve bilgisayarlı görü kullanılarak doktorların anlık olarak desteklenebildiğini ifade etti. Başkan Koç, tedavi kısmında da veri analitiği ile tedavilerin kişiselleştirilebileceğini, büyük veri ve makine öğrenimi ile bilim adamlarının bir ilacın vücut proteinleri ve farklı hücre türleri ile reaksiyonunu çok daha hızlı simüle edebileceğini, bunun da ilaç gelişimi açısından süreyi kısaltabileceğini vurguladı. Tedavi sonrasında ise evde tedavisi devam eden hastaların bilgisayarlı görü uygulamaları ile hastalara gerekli fizik tedavinin sağlanabildiğini ifade eden Başkan Koç, bu yolla ilerlemelerin dijital olarak da takip edebileceğini söyledi.
Biyoteknoloji ve sağlık hizmetlerinde teknolojik araştırmalar yapmak ve etki yaratmak için en büyük fırsatların hasta merkezli sağlık hizmetlerinde olacağını söyleyen Başkan Koç, yapay zekâ ve büyük veri analitiğinin bu hususta çok büyük etkiye sahip olduğunu söyledi: “En büyük fırsat, hasta merkezli sağlık hizmetlerinin evrimi. Yani hastalığı değil, kişiyi iyileştirmeye yönelik bir yaklaşım. Çünkü semptomlar; bu semptomlara tepkileri, tercih ettikleri etkileşim, teşhis yöntemi ve optimal tedavi seçimi ile her hasta benzersizdir. Bu da ancak yeterli veri ve güçlü analitik ile mümkündür. Bu noktada yapay zekâ ve büyük veri analitiği çok büyük etkiye sahiptir.”
Yapay zekâ ile birleştirilen nanoteknolojinin, hasarlı dokuları onarmak veya kanseri tedavi etmek için kullanılabileceğini belirten Başkan Koç, biyoteknolojide yapay zekâ için en büyük zorluğun, günlük klinik pratiğinin benimsenmesi olduğunu dile getirerek 5 yıl içinde klinik uygulamada yapay zekânın sınırlı kullanımı ve 10 yıl içinde daha kapsamlı kullanımının görülmesinin beklendiğini söyledi.
Konuşmasının sonunda kişiselleştirilmiş tıbbı geliştirmek için veri analitiğinin büyük ölçüde kişisel verilere bağlı olduğunu söyleyen Başkan Koç, bu hususta farklı ülkelerin veri koruma konusunda farklı düzenlemeleri olduğunu vurguladı. Başkan Koç, veri gizliliğini korurken aynı zamanda veri paylaşımının teşvik edilmesi gerektiğini dile getirerek güvenilir yapay zekâ için sağlıklı bir kontrol mekanizması gerektiğini ve bu doğrultuda yapılan çalışmaları anlattı: “Bir sistem için uygun olan, başka bir sistem için uygun olmayabilir. Bu nedenle, risk tanımlamasına büyük ihtiyaç vardır. Türkiye olarak Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi çalışmalarımız kapsamında ulusal risk yönetimi tavsiyesi hazırlıyoruz. Amacımız güvenilir yapay zekâ için sağlıklı bir kontrol mekanizmasını harekete geçirmektir.”
Biotech Future Forum’un sonrasında Belgrad Büyükelçisi Hami Aksoy ile birlikte Sırbistan Yenilik ve Teknoloji Bakanı Nenad Popović'i makamında ziyaret eden Başkan Koç, inovasyon ve yenilikçi teknolojiler alanında iki ülke arasında gerçekleşebilecek iş birliği alanlarını görüştü.
Başkan Koç, Nenad Popović görüşmesinin ardından, Sırbistan Bilgi Teknolojileri ve e-Devlet Ofisi Başkanı Sn. Mihailo Jovanoviç ile bir araya geldi. Görüşmede Cumhurbaşkanımız Sn. Recep Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz ay içinde gerçekleştirdiği Balkanlar Turu sırasında Türkiye ve Sırbistan arasında imzalanan dijital devlet alanında bilgi ve tecrübe paylaşımını hedefleyen mutabakat zaptına ilişkin iş birliği alanları detaylıca ele alındı. İkili gerçekleşen görüşmede söz konusu iş birliği alanlarına yönelik çalışma gruplarının oluşturulması ve ileride yapılacak çalışmalar detaylandırıldı.
Başkan Koç, Sırbistan ziyaretinin ikinci gününde Mihailo Jovanoviç’in daveti ile Ulusal Kamu Veri Merkezi'ni ziyaret ederek, dijitalleşme sürecindeki çalışmaları yerinde inceledi ve Sırbistan’daki dijital altyapılar hakkında bilgi edindi.